Περί αξιολόγησης

Ανθρωποφαγία; Ή είμαστε υπερβολικοί;

Οι δάσκαλοι είμαστε ένας πολύ περίεργος κλάδος. Ίσως είμαστε οι πιο καλά καταρτισμένοι εργαζόμενοι, δυστυχώς όμως αμφιβάλω αν είμαστε και μορφωμένοι. Διότι η μόρφωση είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από την εκπαίδευση και οικτίρω όποιον δεν διακρίνει τη διαφορά.
Σε εμάς εμπιστεύεστε τα παιδιά σας καθημερινά. Η Παιδεία στη χώρα μας όμως πάσχει. Το γιατί πάσχει δε μπορούμε να το αναλύσουμε εδώ. Ας συμφωνήσουμε τουλάχιστον σε έναν από τους λόγους που πάσχει. Και αυτός δεν είναι άλλος, από τη διαφορετικότητα του μαθήματος που ποικίλλει από εκπαιδευτικό σε εκπαιδευτικό. Άλλο μάθημα κάνει ο δάσκαλος της Στ' Δημοτικού σε ένα σχολείο στον Ασπρόπυργο, και άλλο μάθημα κάνει ο συνάδελφός του στην ίδια τάξη, στο Πειραματικό Σχολείο της Ρόδου. Λογικό -μέχρι ενός ορισμένου σημείου- παράλογο γενικότερα. Στην Ελλάδα, γενικός κανόνας είναι "σε ποιον δάσκαλο θα πέσεις". Αν είναι τυχερό το παιδί σου, "θα πέσει" σε κάποιον νέο δάσκαλο, με όρεξη, με πτυχίο και μεταπτυχιακό, με αντίληψη και καρτερικότητα. Αν είσαι άτυχος, μπορεί να το πάρει κάποιος που δεν έχει ιδέα από ψυχολογία, από περιβαλλοντικά προγράμματα, από νέες τεχνολογίες και κοιτάζει ex cathedra την ώρα, πότε θα σχολάσει.
Έχω την τύχη -και την ατυχία - να τους έχω συναντήσει και τους δύο αυτούς τύπους. Και σαν μαθητής και σαν εκπαιδευτικός. Πολύ σύντομα σας παραθέτω την εμπειρία μου:

Περίπτωση πρώτη
2007 περίπου και τα βιβλία έχουν μόλις αλλάξει. Διευθυντής μου ένας απίθανος τύπος, ο οποίος κατέλαβε τη θέση με κομματικά κριτήρια. Έχει τη Δευτέρα, έχω την Έκτη. Χτυπάει η πόρτα.
-Θοδωρή, να σε ρωτήσω κάτι;
-Βεβαίως, πείτε μου.
-Τα έχουν δυσκολέψει πολύ αυτά τα βιβλία. Να μωρέ, εδώ στη Γλώσσα...Έχει ένα αίνιγμα και δεν μπορώ να το καταλάβω..."Από κάτω σαν βαμβάκι, από πάνω σαν ψαλίδι...". Πες μου ότι ξέρεις. Θα τρελαθώ.
-....

Περίπτωση δεύτερη
2014, στο σχολείο που βρίσκομαι τώρα, υπάρχει ένας δάσκαλος, με 2 μεταπτυχιακά, με γλώσσες και προσόντα που απειλεί με νομικές κυρώσεις τον Διευθυντή αν δεν προχωρήσει η σχολική του μονάδα στην αξιολόγηση. Έχει πείσει δε, μία φουκαριάρα συνάδελφο, πως αν δεν αναλάβει την γιορτή στο τέλος της χρονιάς, θα την χαντακώσει στη βαθμολογία της αυτοαξιολόγησης.

Η αξιολόγηση -σαν αφηρημένη έννοια- είναι απολύτως θεμιτή και πρέπει να γίνει. Το πρόβλημα είναι από ποιόν και με ποιους κανόνες. Και στις δύο περιπτώσεις που σας ανέφερα, η αξιολόγηση δε θα βρει τίποτα μεμπτό. Η ανικανότητα του πρώτου, θα καλυφθεί από τα κομματικά κριτήρια και η ρουφιανιά του δεύτερου θα επιβραβευθεί από το σύστημα. Και τα παιδιά του κόσμου, θα συναντήσουν στο δρόμο τους δύο παντελώς ηλίθιους.
Το Μνημόνιο κάποια στιγμή θα τελειώσει. Αυτό που θα μείνει είναι ο τρόπος που αντιμετωπίσαμε τον συνάνθρωπό μας σε εποχές κρίσης. Το αν μείναμε άνθρωποι ή πέσαμε στον κανιβαλισμό, την μισανθρωπία και την μιζέρια. Κρύβονται πολλά συμφέροντα πίσω από τον τρόμο που, τεχνητά σπείρουν, στον χώρο της εκπαίδευσης. Θέλουν τον δάσκαλο σκυφτό και υποταγμένο. Γρανάζι του συστήματος. Μα αν ήταν πραγματικά μορφωμένος ο δάσκαλος, δε θα κρυβόταν πίσω από τη δημοσιοϋπαλληλική του ιδιότητα.
Δεν μπορεί να λέγεται δάσκαλος, αν δεν έχει ψυχή.
Δεν μπορεί να λέγεται δάσκαλος, αν φοβάται.
Δεν μπορεί να λέγεται δάσκαλος, αν ρουφιάνεψε τον συνάδελφο για να κρατήσει τη θέση του.
Ας σκεφτούμε όλοι ποιους δασκάλους θέλουμε για τα παιδιά μας. Λεύτερους ή δούλους.
Να μου επιτρέψετε να κλείσω με Άγγελο Τερζάκη:
 «…Η αρετή τούτη γίνεται εντονότερα αισθητή σε καιρούς πολιτικά σκοτεινούς ή ισκιωμένους, όταν τα μαζικά μέσα επικοινωνίας μπαίνουν αυθωρεί στην υπηρεσία του σατραπισμού…» και
«Υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε πως ο πολιτισμός μας έχει παρεκκλίνει, αν δεν έχει πάρει ολότελα στραβό δρόμο κάτω από την επίδραση σκοτεινών εκμεταλλευτών».