prismaprisma κουκκίδα δεύτερη

Η μνήμη, η λήθη και η αναθεώρηση της ιστορίας

Η ατιμωρησία του δικτάτορα Πινοτσέτ συνεχίζει να βασανίζει τη Χιλή...

Ο αγώνας του ανθρώπου κατά της εξουσίας, είναι αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη έγραφε ο Μίλαν Κούντερα. Στη Χιλή οι υποστηρικτές του Πινοτσέτ αντί να αισχύνονται και να κρύβονται στις φωλιές τους, έστω και εκ των υστέρων, για όσα έκανε η χούντα από το 1973-1990, προχώρησαν σε μια εξαιρετικά προκλητική κίνηση.

Έφτιαξαν ένα ντοκυμαντέρ που υμνεί τον δικτάτορα που έβαλε τη Χιλή στο γύψο για 17 ολόκληρα χρόνια. Ο δικτάτορας Πινοτσέτ παρουσιάζεται ως ο εθνικός ήρωας που έσωσε τη Χιλή από τον κομμουνισμό και κατηγορήθηκε άδικα, από τους αριστερούς, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και για οικονομικές ατασθαλίες.

Η πρεμιέρα του ντοκυμαντέρ οργανώθηκε από την Corporación de Septiembre 11, η οποία φέρει στον τίτλο της, την ημέρα που ο Πινοτσέτ κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα το 1973 ανατρέποντας την δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Στην πρεμιέρα της ταινίας που έγινε την Κυριακή 10 Ιουνίου 2012 στο θέατρο Caupolican  του Σαντιάγο, παραβρέθηκαν πρώην υπουργοί και στρατηγοί που υπηρέτησαν το καθεστώς του Πινοτσέτ.

Ηγέτης των υποστηρικτών του Πινοτσέτ είναι ο Juan Gonzalez, ένας συνταξιούχος αξιωματικός του στρατού που δηλώνει ότι θέλει  να βάλει τα πράματα στη θέση τους όσον αφορά τον Πινοτσέτ. "Έχουμε ανεχθεί στωικά  τα ψέματα και την εξαπάτηση και το πώς η ιστορία έχει παραποιηθεί''.

Αναφερόμενος σ' ένα άγαλμα του Αλιέντε έξω από το προεδρικό μέγαρο είπε "γιατί δεν μπορούμε να έχουμε ένα ντοκυμαντέρ αν αυτοί έχουν το μνημείο του Αλιέντε;''

Η αδελφή του Juan Gonzalez, Francisca έχει δηλώσει  δημοσίως ότι είχε βασανιστεί από τις δυνάμεις του Πινοτσέτ, αλλά ο Juan Gonzalez αμφισβητεί ότι υπήρξαν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Λέει ότι εκείνοι που σκοτώθηκαν και βασανίστηκαν, ήταν θύματα ενός πολέμου εναντίον αριστερών αντιφρονούντων.

Στην προβολή του ντοκυμαντέρ βρέθηκαν και υποστηρικτές του ισπανού δικτάτορα Φράνκο. Οι πινοτσετίστας (οι υποστηρικτές του Πινοτσέτ) φώναζαν συνθήματα υπέρ του δικτάτορα ενώ αποκαλούσαν τον Σαλβαδόρ Αλιέντε ''μέθυσο, έκφυλο και ομοφυλόφιλο''. Την εμφάνισή του έκανε και ο ανιψιός του Πινοτσέτ, Αουγκούστο Πινοτσέτ Μολίνα, που είπε ότι "θέλω να ευχαριστήσω το Θεό και όλους τους χιλιανούς. Το 1973, η χώρα φώναξε δυνατά και φώναξε ελευθερία''.

Έξω από το θέατρο Caupolican συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι για να διαμαρτυρηθούν για την νέα επίθεση εναντίον της μνήμης και της αλήθειας. Οι διαδηλωτές προσπάθησαν να μπουν στο θέατρο και εκτόξευσαν πέτρες, μπουκάλια και σακούλες με κόκκινη μπογιά. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και αντλίες νερού για να τους διαλύσει.

Το ντοκυμαντέρ για τον Πινοτσέτ έρχεται σε μια στιγμή που έχουν αυξηθεί οι διαδηλώσεις που απαιτούν δικαιότερη κατανομή του πλούτου, δωρεάν εκπαίδευση και μεγαλύτερη προστασία του περιβάλλοντος.

Η τωρινή κυβέρνηση της Χιλής είναι η πρώτη συντηρητική κυβέρνηση μετά την επιστροφή στη δημοκρατία το 1990. Αποτελείται από την συντηρητική Ανεξάρτητη Δημοκρατική Ένωση και την κεντροδεξιά Εθνική Αναγέννηση. Μέλη και των δύο κομμάτων υποστήριξαν την δικτατορία του Πινοτσέτ και αρκετοί αξιωματούχοι  της χούντας είναι τώρα βουλευτές και δήμαρχοι.

Πέρυσι η κυβέρνηση αναγνώρισε επίσημα άλλα 9.800 θύματα της δικτατορίας, αυξάνοντας τον αριθμό των νεκρών, βασανισθέντων και φυλακισθέντων για πολιτικούς λόγους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Πινοτσέτ σε 40.018. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι από αυτούς σκοτώθηκαν 3.095. Για περίπου 1.200 από αυτούς δεν έχει βρεθεί  κανένα ίχνος.

Περίπου 700 στρατιωτικοί πρόκειται να δικαστούν για την εξαφάνιση των αντιφρονούντων και περίπου 70 έχουν ήδη φυλακιστεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Οι οικογένειες των θυμάτων έχουν εξοργιστεί με το ντοκυμαντέρ για τον Πινοτσέτ, αποκαλώντας το μια επικίνδυνη απόπειρα να ξαναγραφτεί η ιστορία της Χιλής. "Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε αυτό το αφιέρωμα, διότι επιδιώκει να δικαιώσει την δικτατορία, την κρατική τρομοκρατία και τα εγκλήματά της", δήλωσε η  Mireya Garcia, αντιπρόεδρος της oμάδας των οικογενειών των φυλακισθέντων και των αγνοουμένων. "Τα μέλη των οικογενειών μας δεν πέθαναν μάταια στον αγώνα για τη δημοκρατία για να επιτρέπεται κάτι τέτοιο. Αλλά οι πινοτσετίστας  δεν είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για αυτό. Η κυβέρνηση πρέπει να λογοδοτήσει γι' αυτό το σοβαρό πλήγμα κατά της δημοκρατίας". Ο αδελφός της Mireya, Vicente Israel Garcia, φοιτητής και μέλος του Σοσιαλιστικού κόμματος, εξαφανίστηκε το 1977.

Είναι προφανές ότι η άκρα δεξιά στη Χιλή επιχειρεί αρχικά να εξωραΐσει την εικόνα της, ειδικά την εποχή της χούντας, και στη συνέχεια να ξαναγράψει την ιστορία.

Το 2013 θα έχουν περάσει 40 χρόνια από το πραξικόπημα του Πινοτσέτ που ανέτρεψε την νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε, ωστόσο, αρκετά σοβαρά ζητήματα παραμένουν άλυτα.

Η χούντα έμεινε ουσιαστικά ατιμώρητη, γεγονός που επιτρέπει στην χιλιανή άκρα δεξιά να έχει τέτοια επιθετικότητα ακόμα κι αν οι οπαδοί της είναι λίγοι σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας.

Οι εξαφανισθέντες της περιόδου 1973-1990 ξεπερνούν τους χίλιους και οι συγγενείς τους και οι οργανώσεις που τους υποστηρίζουν συνεχίζουν να τους αναζητουν σε όλη τη Χιλή.

Η ομαλή μετάβαση στη δημοκρατία αποδεικνύεται ότι δεν είναι και τόσο ομαλή. Πόσο ριζοσπαστικές μπορεί να είναι οι αλλαγές στα σώματα ασφαλείας και στις ένοπλες δυνάμεις μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα; Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλά στελέχη της χούντας είναι σήμερα βουλευτές και δήμαρχοι.

Η επίθεση στην αλήθεια και τη μνήμη είναι μια πρακτική που έχει υιοθετήσει η άκρα δεξιά και φαίνεται πως αποδίδει. Η πιο σοβαρή διαστρέβλωση της σύγχρονης ιστορίας έχει  επιχειρηθεί από την άκρα δεξιά στην περίπτωση της άρνησης του Ολοκαυτώματος. Αντί λοιπόν οι νεοναζί να απολογούνται για τα εγκλήματα του Τρίτου Ράιχ, περνούν στην επίθεση ζητώντας από τους δημοκράτες τεκμήρια για το Αποτρόπαιο.

Αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργούν οι αυτοαποκαλούμενοι αναθεωρητές της ιστορίας, οι οποίοι δεν είναι τίποτε άλλο από διαστρεβλωτές της ιστορικής πραγματικότητας.

Με την ίδια ακριβώς λογική, η άκρα δεξιά της Χιλής βαφτίζει τον Πινοτσέτ, μαχητή της ελευθερίας. Οι εγκληματίες και οι υποστηρικτές της χούντας επιτίθενται στην αριστερά κατηγορώντας την για σπίλωση της εικόνας του μεγάλου ηγέτη τους. Αντί οι χουντικοί να απολογούνται για την καταστροφή της Άνοιξης της Χιλής επιδιώκουν να βάλουν την αριστερά στο εδώλιο του κατηγορούμενου.

Τα τελευταία γεγονότα στη Χιλή δεν πρέπει να αφήνουν κανένα δημοκράτη αδιάφορο. Οι πρακτικές που χρησιμοποιεί η άκρα δεξιά σε μια χώρα αποτελούν παράδειγμα για άλλα κόμματα και οργανώσεις του μίσους ανά τον κόσμο. Να μην ξεχνάμε ότι μόλις πρόσφατα ο αρχηγός της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής μας μίλησε για τα "καλά" του δικτάτορα Παπαδόπουλου.

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι  απαραίτητη η ύπαρξη μιας ισχυρής αντιναζιστικής, αντιφασιστικής κουλτούρας. Αυτή μπορεί να επιτευχθεί:

α. με τη σύγκλιση όλων των δυνάμεων που αντιστέκονται στις ομάδες μίσους και βίας,

β. με τη συνάντηση  των παλαιότερων έμπειρων γενιών με τις νεώτερες μαχητικές και

γ. με τη χρησιμοποίηση  κάθε μορφής εκπαίδευσης και  του ακτιβισμού.

Γιώργος Πουλάδος  

20 Ιουνίου 2012

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Οι οργανώσεις ανθρωπίνων διακιωμάτων έστειλαν επιστολή στον πρόεδρο της Χιλής Sebastián Piñera ζητώντας του να απαγορεύσει την εκδήλωση, αλλά η κυβέρνηση αρνήθηκε υποστηρίζοντας ότι οι διοργανωτές έχουν το δικαίωμα να εκφραστούν ελεύθερα. Οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιστεύουν ότι με την ταινία αυτή, η άκρα δεξιά προσπαθεί να ξαναγράψει την ιστορία της Χιλής.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Η Lorena Pizaro επικεφαλής μιας ομάδας που εκπροσωπεί τα θύματα του καθεστώτος, καταδίκασε τις επιθέσεις εναντίον των διαδηλωτών. "Έχουν καταπατήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και σήμερα η μόνη τους απάντηση είναι να μας καταστείλουν, να χρησιμοποιούν βία εναντίον μας, να προδίδουν τη χώρα. Και αυτοί, που έκαναν την γενοκτονία είναι μέσα στο θέατρο Caupolican".